بکارگیری امکاناتی که خانه را در اصطلاح هوشمند (Smart) می کند، همواره یکی از مواردی بوده است که بشر توجه زیادی به آن داشته و در طول دورههای مختلفِ توسعه ی فناوری راه حل های متعددی برای این منظور خلق کرده است. خانه هوشمند به خانهای گفته میشود که ساکنین آن امکان تنظیم و کنترل تجهیزات الکترونیکی منزل خود را از راه دور و نزدیک داشته باشند و نیز بتوانند برنامههای مختلف و سناریوهای متنوعی را برای آن تجهیزات تعریف و اجرا نمایند.
بطور کلی تجهیز ساختمان به مجموعه تجهیزاتی که به منظور افزایش کارایی و بهره وری و ایجاد محیطی مطبوع برای ساکنین آن طراحی و اجرا میگردند، هوشمند سازی ساختمان نامیده میشود. هدف از اجرای پروژه های هوشمند سازی میتواند تبدیل فضا به یک فضای متمایز و لوکس، تبدیل ساختمان به یک ساختمان با مصرف بهینه انرژی و یا تبدیل خانه به یک خانه مدرن و امن با مدیریت هوشمند باشد.
با ورود سیستمهای جدید از قبیل کنترل روشنایی، پرده، موتور خانه، اعلام حریق، کنترل دسترسی، دوربین مدار بسته و... در ساختمانها و لزوم کنترل مرکزی آنها، وجود یک سیستم یکپارچه و قابل برنامه ریزی احساس می گردد.
امروزه به منظور دستیابی به اهداف فوق، سیستم یکپارچه مدیریت ساختمان تحت عنوان BMS رشد و تکوین یافته است.
واژه BMS که مخفف Building Management System است، همانطور که از نامش بر می آید سیستمی جهت کنترل و مدیریت هوشمند ساختمان است. به تعبیری فنی تر مجموعه ای ازقطعات الکتریکی و الکترونیکی است که بصورت یک شبکه به هم متصل هستند.این مجموعه اطلاعات متغیرها را نظیر روشن، خاموش، کم، زیاد، درجه حرارت، فشار، رطوبت، ولتاژ، آمپر، کالری و یا وضعیت و حالت کارکرد تجهیزات را نظیر پمپ، فن، بویلرو چیلر را که توسط سنسورها و سوئیچ ها اندازه گیری می شود دریافت و پس از آنالیز آنها فرمانها را به عملگرها و موتورها نظیر شیرهای برقی، موتور دمپرها، کنتاکتورها و غیره ارسال می کند.
و البته از طریق کامپیوتر می توان به تمامی این شبکه دسترسی داشت و از این طریق نیز می توان اطلاعات و آلارم ها را دریافت، ذخیره و آنالیز کرد و همچنین می توان به تمامی عملگرها فرمان صادر نمود.
امروزه سیستم مدیریت ساختمان BMS نقش بسیار مهمی را در کنترل فنی، مدیریتی و هزینه ای تاسیسات ساختمان به عهده دارد.
BMS می تواند در برگیرنده تمامی سرویس های الکتریکی، مکانیکی و حفاظتی ساختمان باشد. این سرویس ها شامل گرمایش، سرمایش، تهویه مطبوع، آسانسور، نیروگاه برق اضطراری، پله برقی، کنترل روشنایی، دوربین مدار بسته، اعلام و اطفای حریق، کنترل تردد و ... هستند.
از مزایای خانه هوشمند می توان موارد ذیل را اشاره کرد:
- سیستم مدیریت مصرف انرژی.
- کنترل کلیه تجهیزات هوشمند توسط ریموت کنترل.
- کنترل دما.
- تنظیم و کنترل هوشمندانه سرمایش، گرمایش و تهویه فضا بر اساس زمان، دمای هوای بیرون، حضور و یا عدم حضور ساکنین.
- توانايي ايجاد تغييرات در هنگام تغيير هوای خارج از ساختمان نظير تغيير دما ، رطوبت و غيره .
- توانايي ايجاد تغييرات در هوای داخل ، جذب دما در هنگام افزايش ساکنين ، تجهيزات و غيره .
- کنترل روشنایی.
- توانايي ايجاد تغييرات در هنگام تغيير روشنایی خارج از ساختمان.
- تنظیم و کنترل هوشمندانه روشنایی بر اساس زمان، میزان شدت نور طبیعی ونیز حضور ویا عدم حضور ساکنین.
- ایجاد و اجرای سناریو های مختلف کنترل روشنایی مانند سناریو مهمان، تلویزیون، ورود، خروج و غیره.
- پردههای برقی و سایر تجهیزات موتوری.
- سیستم امنیتی برای تامین ایمنی ساختمان.
- سیستم صوتی (با پوشش کامل منزل).
- سیستم صوتی – تصویری.
- Interface (تجهیزات ارتباطی بین کاربران و سیستم).
- ايجاد تغييرات بر حسب موارد مورد نياز ، تغيير در نوع کاربری ، تغيير بر حسب نياز ساکنين.
- برنامه ریزی و کنترل تمامی تجهیزات امنیتی اعم از دوربین ها و سنسورها و سایر امکانات مرتبط.
- یکپارچه سازی سیستم کنترل روشنائی، سیستم کنترل سرمایش و گرمایش، صوت و تصویر و امنیت در قالب یک سیستم یکپارچه و هماهنگ.
- کنترل و مانيتورينگ تجهیزات منزل در همه زمان ها با استفاده از پانل هاي كنترلي نصب شده در محل هاي مورد علاقه.
- کنترل و مانيتورينگ تجهیزات منزل در همه زمان ها در هنگان خروج از منزل با استفاده از خط تلفن يا مبايل و يا اينترنت.
- کنترل کودکان با استفاده از دوربین هاي قرار داده شده در منزل.
- سيستم هاي امنيتي ( دوربين هاي مدار بسته، قفل هاي الكترونيكي و ...).
- کنترل فضاهاي سبز خانه ها و ويلا ها ( آبياري خودكار و...).
- کاهش نیروی انسانی.
- فزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش نرخ خرابی آنها.
- کاهش هزینه های نگهداری و راهبری.
- نگهداری و راهبری علمی و برنامه ریزی شده preventive maintenance .
- افزایش بازده کاری نیروی انسانی به لحاظ فراهم شدن محیط کاری مناسب.
- بهینه سازی عملکرد سیستمهای ساختمان بطور مداوم.
- بالا بردن سطح علمی مهندسان راهبری و نگهداری تاسیسات ساختمان.
در حال حاضر اتوماسیون و هوشمندسازي خانه با سرعت زیادی در حال گسترش می باشد که با استفاده از آن می توان استفاده های تفریحی ، ارتباطی ، امنیتی و محیطی خانه را به حداکثر رساند.
چند مورد از این رفتارها را در قالب سناریوهای زیر مشاهده مینمایید:
- 1- در زمانی که یک فرد در مسافرت به سر می برد با استفاده از تلفن یا موبایل و يا خط اينترنت می تواند سیستم امنیتی و یا تاسیسات خانه را فعال سازد، دمای دلخواه را تنظیم کند ، در ساعت خاصی تاسیسات سرمایش و گرمایش شروع به کار نمایند و درجه حرارت خانه را به حد مطلوب برساند و یا گاز برای گرم کردن غذا در ساعت خاصی روشن شود و تلویزیون در ساعات معینی برای ضبط برنامه مورد علاقه روشن و خاموش گردد و یا می توان چراغ های منزل را در ساعتی روشن یا خاموش نمود و حتی مانيتور كرد که کداميك از لوازم خانه در حال کار مي باشند، و در صورت لزوم آنها را خاموش نمود و در طول سفر و یا زمانی که دور از منزل هستند دغدغه خاطر نداشته باشند که آیا اطو به برق است؟ گاز قطع است؟ و یا حتی کنترل کرد که کودکان که در منزل هستند؟ در حال انجام چه کاری هستند؟ و آنها را کنترل نماییم.
- 2- پردههای برقی با طلوع وغروب خورشید، به طور اتوماتیک باز و بسته میشوند. و یا فراتر از آن، برای زمانهای مختلف سال، پرده ها را برنامه ریزی میکنید تا از آفتاب داغ تابستان در امان بوده در حالیکه از گرمای دل انگیز خورشید در زمستان حداکثر استفاده را میبرید.
- 3- زمانیکه در حال خروج از منزل هستید با فشردن یک دکمه، سیستم امنیتی فعال، لامپهای مورد نظر خاموش، سیستم تنظیم دما خاموش و دیگر تجهیزات برق مانند اتو – بخاری برقی- تلویزیون و ... خاموش میگردد. بنابراین لازم نیست در زمان خروج از منزل از چک لیست طولانی خود برای اطمینان از قسمت های مختلف استفاده کنید.
- 4- زمان ورود شما به اتاقها، چراغها به آرامی روشن و در هنگام خروج با کمی تأخیر خاموش میشوند.
- 5- هنگام بیدار شدن به جای استفاده از ساعتهای زنگ دار آزار دهنده، با صدای موسیقی مورد علاقه تان و با افزایش تدریجی دمای محیط و نور لامپ ها و نیز بالارفتن تدریجی پرده ها از خواب بیدار میشوید.
- 6- عمده مصرف انرژی الکتریکی در روشنایی و فن کویل ها می باشد. در صورتیکه صاحب واحد از آن خارج شد، فن کویل خاموش شده و کلیه چراغ های روشنایی خاموش می گردد. در ساعت خاصی از صبح، سیستم فن کویل شروع به کار کرده و دمای واحدها را به دمای نرمال تنظیم شده می رساند. در ساعاتی که سکنه در واحد حضور دارند، دمای واحد در بازه خاصی قرار دارد و فن کویل تا دمای واحد در درجه تنظیم شده ثابت بماند ها به صورت خودکار کنترل می شوند. کنترل فن کویل های هر واحد در اختیار کنترل کننده محلی آن واحد قرار دارد و نیز برنامه های دمایی جهت صرفه جویی انرژی را از نرم افزار مرکزی دریافت می نماید.
- 7- یک ریموت زیبا جایگزین ریموتهای متعدد موجود در سینمای خانگی میگردد.
در سیستم مدیریت هوشمند ساختمان، کلیه اطلاعات بر روی بستر شبکه هوشمند ساختمان و پروتکل خاص جابجا می گردد.
مدیریت فعالیت ساختمان در دو سطح انجام می گیرد. سطح اول توسط کنترل کننده های محلی که سخت افزارهای تولید شده توسط کنسرسیوم می باشند که مدیریت هر فضای مستقل به یکی از آن ها واگذار می گردد و سطح دوم، نرم افزار مرکزی موجود بر روی کنترل مرکزی که کلیه کنترل کننده های محلی ساختمان را مدیریت می نمایند.
خرابی و عیب کمتری را ایجاد می نماید و تشخیص عیب ها به سرعت انجام می گردد.
به احتمال زیاد، شما تعدادی از سیستم های ذکر شده را در منزلتان دارید. اما سوال اینجاست که آیا بهتر نخواهد بود اگر تمام این سیستمها از طریق یک Interface مشترک (مثلاً یک صفحه لمسی و با یک ریموت) کنترل شوند و بتوان به صورت همزمان این تجهیزات را در سناریوهای تعریف شده از قبل به کار گرفت؟
هدف ما این است که تمام این سیستم ها را که مانند جزایر مجزایی عمل میکنند، تحت کنترل یک سیستم مرکزی در بیاوریم ، بنابراین قدم اول، متمرکز کردن همه تجهیزات منزل شما در یک بخش مرکزی است. زمانیکه همه تجهیزات متمرکز شدند، حال میتوانیم رفتارهای هوشمند متنوعی برای منزل شما تعریف نماییم.
محصولات هوشمند سطح آسایش، آرامش و امنیت را در منزل شما به شکلی باور نکردنی بالا خواهند برد.